Hoe Bretoense vissers een geheel eigen typografische stijl hebben ontwikkeld.

Via het Amerikaanse Letterform Archive (die ik ook al even aanhaalde in mijn post over typografie tijdens de Secessionen) heb ik een paar weken terug een talk gevolgd over hoe Bretoense sardienenvissers ruim honderd jaar geleden een eigen typografische stijl hebben ontwikkeld om hun boten te markeren. Frans grafisch ontwerper en docent Yoann De Roeck, die de lezing gaf, doet al jaren onderzoek naar deze geheel unieke stijl. De manier van markeren beperkte zich tot een aantal vissersdorpjes in het tipje van Bretagne, en is, behalve op de boten, op geen enkele andere plek teruggevonden of gedocumenteerd. Over niche gesproken.

Yoann heeft de stijl “chiffres à barbes” genoemd, cijfers met baarden, en het is niet moeilijk om te zien waarom. In de loop van enkele decennia evolueerden met name de schreven van de cijfers steeds meer in sierlijke, krullende snorren. Of je kan er vishaken in zien, zeker omdat er ook andere referenties naar vissen in de lettervormen slopen. Het beste voorbeeld hier van is de ‘D’ in de foto hier onder

De meest interessante vorm vond ik onderstaande 4. Om één of andere reden is hij de diagonale connectie tussen de horizontale en verticale lijn verloren, maar het is nog steeds onmiskenbaar een stoere 4. Gek!

Wat de hele evolutie zo bijzonder maakt is dat er, voor zover men weet, geen grafisch ontwerpers of vakmensen aan te pas zijn gekomen. Volgens Yoann ging het eenvoudigweg om een generatie vissers die bij wet elk jaar hun boot opnieuw moesten markeren. En door de jaren heen lieten ze meer en meer expressie toe in de vormen van de cijfers en letters. De stijl werd trouwens na de eerste wereldoorlog brutaal een halt toegeroepen toen de markering van boten werd gestandaardiseerd, en iedereen in Frankrijk hetzelfde schreefloze lettertype moest gebruiken.

Wie meer wil weten kan de talk van Yoann De Roeck via deze link herbekijken.